Kontrola WIOŚ w przedsiębiorstwie – czy jest się czego bać

Istnieją trzy typy kontroli, którą może przeprowadzić Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska:

• podstawowa – jest przeprowadzana w danej firmie po raz pierwszy;

• kolejna – przeprowadza się ją, jeśli działalność jest szczególnie uciążliwa dla środowiska (może być przeprowadzana co roku lub co 2–3 lata);

• interwencyjna – jest przeprowadzana, gdy do WIOŚ wpłynie skarga na firmę.

W przypadku kontroli interwencyjnej inspektorzy przyjeżdżają bez uprzedzenia, ale o zamiarze przeprowadzenia dwóch pozostałych WIOŚ musi poinformować przedsiębiorcę (art. 79 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej). Kontrola może być wszczęta dopiero po 7 dniach od doręczenia pisma.

Wszystkie kontrole w jednym roku kalendarzowym nie mogą przekraczać:

1) 12 dni roboczych u mikroprzedsiębiorców;

2) 18 dni roboczych w małych przedsiębiorstwach;

3) 24 dni roboczych w średnich przedsiębiorstwach;

4) 48 dni roboczych w pozostałych przedsiębiorstwach.

Z zastrzeżeniem pkt 2 art. 83 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

W zawiadomieniu powinna znaleźć się informacja, jakiego obszaru działalności będzie dotyczyła kontrola, oraz dane kontaktowe inspektora, który będzie przeprowadzał kontrolę. Przedsiębiorca nie musi być obecny podczas kontroli, może wyznaczyć osobę, która będzie reprezentować firmę podczas kontroli i udzielać inspektorom wszelkich informacji. Taka osoba powinna mieć pisemne upoważnienie wystawione przez właściciela przedsiębiorstwa.

Kontrola w dużej mierze skupia się na sprawdzeniu, czy przedsiębiorca posiada odpowiednie uprawnienia i dokumentację niezbędną do prowadzenia instalacji, a więc m.in. decyzję na wytwarzanie lub przetwarzanie odpadów, pozwolenie na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza, pozwolenie wodnoprawne lub pozwolenie zintegrowane.

Za niemalże pewne punkty kontroli można uznać sprawdzenie, czy:

• instalacja jest prowadzona zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa;

• spełnione są wszystkie wymagania z decyzji administracyjnych;

• firma składa sprawozdania dotyczące gospodarki odpadami i ochrony środowiska, czy są one zgodne ze stanem faktycznym i czy składane są w wyznaczonym terminie.

Z przeprowadzonej kontroli inspektor sporządza protokół. Jeden egzemplarz przeznaczony jest dla kierownika kontrolowanej firmy lub osoby fizycznej. Powinny go podpisać obie strony. Jeżeli jednak przedsiębiorca (lub osoba fizyczna) nie zgadza się treścią protokołu, może odmówić jego podpisania. Wówczas w ciągu siedmiu dni od zakończenia kontroli powinien przedstawić swoje stanowisko na piśmie wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska.

Jeżeli przedsiębiorca nie ma uwag do protokołu i podpisze go, musi wykonać zalecenia inspektora, w terminie wyznaczonym w zarządzeniu pokontrolnym, a potem poinformować WIOŚ o statusie podjętych i zrealizowanych działań. Jeżeli tego nie zrobi lub prześle fałszywe informacje, grozi mu kara aresztu, ograniczenia wolności lub grzywny. W praktyce najczęściej są to kary grzywny w wysokości do 500 zł lub do 10.000 zł.

Przy ustalaniu wysokości administracyjnej kary pieniężnej WIOŚ uwzględnia rodzaj naruszenia, jego wpływ na życie i zdrowie ludzi oraz środowisko, okres trwania naruszenia, rozmiary prowadzonej działalności oraz bierze pod uwagę skutki tych naruszeń i wielkość zagrożenia. Kara ta może wahać się od 1.000 do nawet 1.000.000 zł.

Od kary nałożonej przez WIOŚ można się odwołać do Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Jeżeli odwołanie zostanie odrzucone, pozostaje wystąpić na drogę sądową, która często jest długa i kosztowna.